گره پیچیده قره باغ - مجله سفرنامه پاریس

جهت دریافت خدمات طراحی داخل ویلا دوبلکس با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان با سالهای تجربه طراحی معماری و ساخت و مشارکت در پروژه های ساختمانی ویلا و باغ کوچک و بزرگ بهترین انتخاب جهت مشاوره و اجرا میباشد.

این در حالی بود که اکثریت اهالی قره باغ ارمنی هستند و سرزمین مردم این منطقه ارمنی نشین به قلمرو جمهوری آذربایجان الحاق شد.کمی بعد از فروپاشی شوروی در سال 1992 قره باغ که جمهوری خودمختار بود و در عین حال جزئی از جمهوری آذربایجان به شمار می آمد، با یاری ارمنستان اعلام استقلال کرد اگرچه تا به امروز هیچ کشوری حتی خود ارمنستان استقلال قره باغ را به رسمیت نشناخته است؛ اما این موضوع به عنوان یک مناقشه جدی در منطقه ایجاد شد. این در حالی بود که در آن مقطع ارمنستان با یاری روسیه حامی قره باغ بود و برای اینکه آذربایجان به طور مستقیم به قره باغ حمله نکند 7 شهر حائل بین قره باغ و آذربایجان را اشغال کرد و نیروهای خود را در آنجا مستقر کرد.

لذا مسأله قره باغ بعد از این اتفاق دو وجه پیدا نموده است؛ یک بخش به 7 شهر اشغال شده توسط ارمنستان مربوط است در حالی که این شهرها جزو تمامیت ارضی آذربایجان است و حتی خود ارمنستان هم در این باره بحثی ندارد. یک بحث حقوقی هم مطرح است. جمهوری خودمختار قره باغ بعد از فروپاشی شوروی اعلام نموده است که می تواند مانند بقیه کشورها از قبیل ازبکستان، ارمنستان و آذربایجان مستقل گردد. روسیه در آن موقع اعلام نمود که قره باغ به دلیل نداشتن مشخصه های یک کشور همچون قلمرو وسیع و جمعیت نمی تواند مستقل گردد ولی قره باغ این بحث را رد کرد. این بحث هم همچنان میان ارمنستان، آذربایجان و روسیه پیگیری می گردد. ولی قبل از حل این مسأله ابتدا باید آن 7 شهر اشغال شده توسط ارمنستان برطرف اشغال گردد. همه اقدامات میانجیگرانه هم که تا به امروز به وسیله شورای امنیت سازمان ملل، گروه مینسک به ریاست روسیه، امریکا و فرانسه و کشورهای همسایه ای مانند ایران اجرا شده است، به دلیل عدم برطرف اشغال 7 شهر آذربایجان نتیجه بخش نبوده است. شورای امنیت سازمان ملل هم تا به امروز چهار قطعنامه صادر نموده که در هر چهار قطعنامه از ارمنستان خواسته است که ابتدا شهرهای آذربایجان را آزاد کند تا با استقرار نیروهای حافظ صلح، خیال ارمنستان راحت گردد که آذربایجان به قره باغ حمله نمی کند که بعد مذاکره برای حل این مسأله ادامه یابد؛ اما ارمنستان این راه حل را نپذیرفته است.

از طرف دیگر گروه مینسک نیز در 2007 در مادرید جلسه ای تشکیل داد و مشابه این پیشنهادات را عنوان کرد که ارمنستان اول 4 شهر اشغالی را آزاد کند بعد نیروهای حافظ صلح مستقر شوند و سپس ارمنستان 2 شهر دیگر را آزاد کند و مذاکره درباره قره باغ انجام گردد که ارمنستان باز هم این پیشنهاد را نپذیرفت. آقای لاوروف، وزیرخارجه روسیه نیز مشابه همین پیشنهاد را در سال 1395 در روسیه عنوان کرد که باز هم ارمنستان نپذیرفت؛ یعنی طرحی داده شد مبنی بر اینکه مدیریت مشترک آذربایجان و ارمنستان بر قره باغ اعمال گردد که این طرح نیز از طرف قره باغ و ارمنستان پذیرفته نشد.

این درگیری ها در شرایطی ادامه پیدا نموده است که متأسفانه اینک جنگ از میدان به شهرها کشیده شده است و دو طرف شهرهای مسکونی و مناطق غیر نظامی را عمداً یا سهواً مورد هدف قرار می دهند. چنانکه در شهر گنجه تعدادی خانه خراب شده است و بیش از 20 نفر غیر نظامی هم کشته شده است. مشابه این رخدادها و حمله به مکان های غیر نظامی در قره باغ هم رخ داده است. این در حالی است که روسیه اخیراً ساعت ها با وزرای خارجه دو کشور برای سرانجام دادن به درگیری ها مذاکره کرد که تنها نیم ساعت پس از این مذاکرات آتش بس نقض شد. در شرایط کنونی جمهوری آذربایجان خود را محق می داند که از تمامیت ارضی خود دفاع کند و برای این اقدام سلاح های فراوانی خریداری نموده است. از سوی دیگر ارمنستان هم به مردم ارمنی کشور خود و ارمنی های قره باغ قول داده که این منطقه را مستقل کند و اتحادیه ارمنی ها را ایجاد کند از این رو نه آذربایجان حاضر است تمامیت ارضی اش نقض گردد نه ارمنستان حاضر است به مطالبات ارمنی های آن منطقه پاسخ منفی دهد بنابراین این موضوع باعث شده است که این مشکل به همین شکل باقی بماند. این درگیری ها در کنار مرزهای ایران در حالی شدت گرفته است که موضع گیری جمهوری اسلامی در قبال این رویداد تا به امروز سازنده بوده است. ایران جزو اولین کشورهایی در منطقه بوده است که کوشش نموده به وسیله گفت وگو با مقامات ارشد آذربایجان و ارمنستان این غائله را سرانجام دهد. سیاست اصولی ایران بر چند محور راسخ شده است؛

ابتدا ایران در چارچوب سیاست همسایگی تمایل و اراده دارد که با هر دو کشور آذربایجان و ارمنستان روابط محبت آمیز خود را داشته باشد و ارتباطات مستحکم ایجاد کند. دوم اینکه ایران به طور اصولی مخالف نقض تمامیت ارضی کشورهاست و به همین دلیل تا به حال از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان حمایت نموده است و باز به طور اصولی مخالف تجزیه طلبی بخصوص در محیط پیرامونی خود است. ایران ذیل همین نگاه از تجزیه قره باغ از جمهوری آذربایجان حمایت ننموده است. جمهوری اسلامی ایران بیش از پیگیری و تکیه به این سیاست ها نمی تواند کار دیگری انجام دهد. شورای امنیت سازمان ملل می تواند و باید از مکانیسم های اجرایی خودش استفاده کند و بر اساس قطعنامه های چهارگانه خود از ارمنستان بخواهد که یکی از مفاد این قطعنامه ها یعنی برطرف اشغال 7 شهر جمهوری آذربایجان را اجرا کند تا پس از آن مذاکره بر سر بحران قره باغ دنبال گردد.

*سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان

منبع: ایران