رانت های میلیاردی عرضه اولیه تا کجا ادامه دارد؟ - مجله سفرنامه پاریس

برای ما سوال این جاست که واقعا فهم چنین رانتی تا به این حد برای مقام ناظر مشکل است که حتما بعد از رسانه ای شدن مسائل باید واکنش مدیران را ببینیم؟ در شرایط کنونی نیز برخی از تغییر قوانین گرچه در ظاهر می تواند از حجم رانت سفارشات سرخطی بکاهد اما در واقع راه برای دور زدن باز است.

البته باید از تیم فنی بورس برای چنین اقداماتی نیز تشکر کرد ولی این خانه از پایبست ویران است و رانت تا زمانی که دامنه نوسان قیمتی وجود دارد، همچنان وجود خواهد داشت. طبیعتا عده بسیاری نیز از این رانت بهره مند هستند و در این خصوص سکوت می کنند و حتی به نقدها در خصوص دامنه نوسان قیمتی اعتراض می کنند و ناقدان دامنه نوسان قیمتی را عده ای سودجو مطرح می کنند که توهم کسب سودهای سنگین را دارا هستند. اما سوال این جاست که واقعا چقدر رانت در این بخش وجود دارد که در برابر حذف آن چنین مقاومت سنگینی مشاهده می شود.

اما فاصله 300 میلی ثانیه در ثبت سفارشات سرخطی چه تغییری ایجاد می کند؟ به صورت مشخص باید گفت که ثبت سفارش با فاصله زمانی این چنین اندک از طریق کدهای برنامه نویسی و الگوریتم ها امکان پذیر است و شخص عادی تقریبا غیرممکن است که با کلیک ساده (ثبت سفارش بدون امکان خرد کردن دسته سفارشات بزرگ) بتواند به چنین سرعت توالی ثبت سفارش برسد.

متخصصان امر عنوان می کنند در سفارشات سرخطی و فرستادن دسته های سفارش (از چند بسته صدهزار تایی) اگر سفارش نخست برای مثال در جایگاه نخست سفارش سرخطی قرار گیرد این احتمال را افزایش می دهد که دیگر سفارشات که به صورت اتوماتیک ارسال می شوند نیز به سفارش نخست چسبیده و جایگاه های بالای سفارش سرخطی به یک کد معاملاتی اختصاص یابد. حالا اما با فاصله زمانی ایجادشده احتمال این که یک کد معاملاتی بتواند چندین سفارش را در بالای صف به خود اختصاص دهد، حتی در صورت ارسال دسته سفارش نیز این احتمال کاهش می یابد. به همین منظور نیز امکان ارسال دسته سفارش تا 8:32 حذف شده است. در این میان قانون 300 میلی ثانیه نیز این موضوع را تضمین می کند که اگر کسی حتی در این موضوع خطایی انجام داد ودسته سفارش به هسته معاملات در سفارشات سرخطی ارسال شد آن معامله باطل شود؛ همان طور که در روز گذشته بخشی از سفارشات اخابر و شپدیس حذف شدند.

اما آیا این راه کار فنی می تواند رانت عرضه اولیه را حذف کند؟ با قاطعیت می توان گفت خیر. برای مثال فرض کنید عده ای در شرکت های نرم افزاری همچنان بتوانند سفارشات را سریع تر به سیستم معاملات ارسال کنند و در این میان برای این که یک کد معاملاتی دو سفارش هم زمان نداشته باشد از کدهای اجاره ای برای استفاده حداکثری از این رانت بهره ببرند؛ جالب توجه این که این موضوع را ناشی از علم و دانش بالای خود عنوان می کنند و هیچ درکی از میزان رانتی که در اختیار آن ها قرار گرفته است، ندارند. رانت عرضه اولیه ناشی از دامنه محدود نوسان قیمتی است و هر راه کار فنی یا غیرفنی جز حذف دامنه نوسان به کار گرفته شود می توان مطمئن بود که این رانت همچنان وجود خواهد داشت.

بار دیگر باید تاکید کنیم که به نظر می رسد تیم نظارتی درک دقیقی از مفهوم رانت را دارا نیستند. کج فهمی در رانت عرضه اولیه همچنان بزرگترین مشکل موجود است که می تواند این رانت را ادامه دار کند. چندین چند هزار میلیارد تومان عرضه اولیه تا انتها سال جاری مورد انتظار است اگر لازم است تا بار دیگر به محاسبه رانت های چند هزار میلیارد تومانی که می تواند ناشی از این موضوع به کدهای خاص برسد پرداخته شود.

منبع: دنیای بورس