چرا جشنواره های موسیقی دولتی در ایام کرونا تعطیل نشدند - مجله سفرنامه پاریس

به گزارش مهر، کمتر کسی فکرش را می کرد که ظهور و بروز و حضور ویروس تا دندان مسلح کرونا بتواند این همه مدت در دنیا با این همه پیشرفت در فناوری های پزشکی و دارویی دنیا تا این حد ماندنی باشد. زمانی نزدیک به دو سال که همانند بختک بر این دنیا خراب شده و اصلاً هم نمی دانیم قرار است در چه ساعت و روزگاری از این دنیا رخت بربندد و این دنیا خاکستریِ غم آلودِ پرفتنه را کمی تا قسمتی رنگ آمیزی کند. دنیایی که همه چیزش تحت تأثیر ویروس مرگ باری نهاده شده که هر آنچه در آن اتفاق می افتد چه مستقیم و چه غیر مستقیم، ربط پیدا می نماید به ماجرای کرونا و چه واکسن زده باشیم و چه زده نباشیم با آن درگیر هستیم. درگیری که در حوزه های مختلف شغلی وجود دارد که اگرچه در جاهای مختلف از جغرافیای زیستی ما، در تلرانس کم و زیاد شدن نهاده شده است، اما هرچه هست، هنوز هست و فعلاً هم باید صبر کنیم که اوضاع تا حدی رو به راه شده و بتوانیم با خیال راحت به زندگی کم و بیش عادی خود ادامه دهیم.

اگرچه اکنون دنیا تا حدی از بحران و طوفان مرگ آور ماه های اولیه شیوع ویروس دوری گزیده و بعضی از فعالیت ها حتی در حوزه های مرتبط با فرهنگ و هنر هم به حالت عادی خود بازگشته، اما خب این شرطی اجتناب ناپذیراست که هنوز ماجرا در خطرآفرین ترین شکل ممکن بیخ گوش ما نهاده شده است که گریزی هم از آن نیست.

اما آنچه در این میان می تواند مورد توجه قرار گیرد، نحوه عملکرد دستگاه ها و مجموعه های مدیریتی در حوزه های مختلف است که در دوران کرونایی چه احوالاتی داشتند؟ آیا حضور این ویروس منحوس توانسته دربرگیرنده نوآوری های مدیریتی درروزگار کرونا پیرامون فعالیت های فرهنگی هنری کشور به ویژه در حوزه موسیقی باشد؟ اساساً مجموعه های موسیقایی که هر کدام به نحوی در حوزه های سیاستگزاری و مدیریت بر موسیقی فعالیت می نمایند، چه کارهایی را در مجموعه های خود انجام داده اند تا قطار فعالیت های موسیقایی کشور از ریل خود خارج نگردد؟ آیا فرآیند مدیریتی دولت ها و مجموعه های دیگر در حوزه موسیقی توانسته کارنامه قابل قبولی را در روزگار کرونایی از خود نشان دهد یا خیر؟

همه اینها و تعدادی زیادی از پرسش های دیگر موضوعات بسیار مهمی هستند که نه فقط در گزارش های رسانه ای بلکه در روزگار پسا کرونایی می تواند تا مدت ها مورد توجه تحلیلگران و آمایش های دانشگاهی و پژوهشی در حوزه موسیقی باشد که بتوانند ارزیابی سنجیده از آنچه در موسیقی ایران طی دوران کرونایی گذشت، داشته باشند. ارزیابی که گروه هنر خبرگزاری مهر را بر آن داشت تا به واسطه ارتباط با روابط عمومی و امور اجرایی دستگاه های دولتی و صنفی که در حوزه موسیقی فعالیت می نمایند شمایلی از آنچه این مراکز دولتی و مدیریتی در حوزه موسیقی انجام داد را ثبت نموده و قضاوت را در چارچوب دیگری ادامه دهد.

آنچه می خوانید نگاهی اجمالی به فعالیت مجموعه های مرتبط با حوزه موسیقی کشور طی دوران کرونایی به ویژه چند ماهه اخیر است. شرح اینکه آنچه از اطلاعات و فعالیت ها و آمارهای موجود در این گزارش ها منعکس شده، از روابط عمومی ها و امور اجرایی این مجموعه ها احصا شده است.

در این گزارش رسانه ای به سراغ فعالیت های دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رفتیم که طی روزهای کرونایی علاوه بر برگزاری جلسات متعدد با تهیه نمایندگان حوزه موسیقی و سایر حوزه های مرتبط برای برگزاری کنسرت ها و فعالیت های روتین دیگری همانند صدور مجوز و مانند آن، عمده فعالیت ها و تمرکز خود را بر مدیریت و نحوه برگزاری جشنواره های دولتی و در مقاطعی رویدادهایی قرار داد که با اما و اگرهای زیادی هم همراه بود.

حمایت از برگزاری هفت دوره کنسرت های آنلاین برخط ماه و نوا (موسیقی دستگاهی، نواحی و کلاسیک) با موضوع انجمن موسیقی ایران، برگزاری سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر، برگزاری سیزدهمین و چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی و برپایی چهاردهمین و پانزدهمین جشنواره موسیقی جوان به صورت مجازی با موضوع انجمن موسیقی بخشی از عملکرد دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی این چند ماه است.

اگرچه برگزاری کنسرت های آنلاین برخط ماه و نوا توانست گامی ارزشمند و قابل تحسین برای حمایت معنوی و مادی از گروه ها و هنرمندان فعال حوزه موسیقی ایرانی، موسیقی نواحی، موسیقی کلاسیک و اساساً موسیقی جدی محسوب گردد، اما همان گونه که قبلاً به آن اشاره شد، سنجش مقدار مخاطبان این رویدادهای موسیقایی در بستر آنلاین است که متولیان برگزاری این رویدادها هنوز آماری از مخاطبان این اجراها را ارائه ننموده اند، شرایطی که می توانست دورنمای بیشتری را برای ارزیابی کیفی و کمی و نقاط ضعف و قوت این رویدادها فراهم سازد.

دفتر موسیقی وزارت ارشاد در حوزه برگزاری جشنواره موسیقی فجر هم به علت شرایط کرونایی و هم به علت حضور دبیری کاملاً خنثی و بی انگیزه که معلوم نیست فارغ از توانمندی های هنری و فنی اش، براساس چه متر و معیار اجرایی انتخاب شده، همانند سال های پیشین که کرونایی هم در کار نبود و البته به غیر از استثنائات، تلاشی برای پویایی بیشتر و جذب مخاطب بر اساس معیارهای کیفی و هنری یک رویداد بسیار مهم و استراتژیکی چون جشنواره فجر نداشت و آنچه پیش روی مخاطبان نهاده شد، رویدادی کم فروغ و بی تأثیر در جریان فعالیت های موسیقایی کشور بود که هر سال هم بر ارزش و اهمیت آن کاسته می گردد.

در حوزه برگزاری جشنواره موسیقی نواحی هم طی دوره های اخیر این رویداد مشاهدات عینی و رسانه ای ثابت می نماید که هنوز برنامه مدون و دارای چشم اندازی برای یک رویداد ارزشمند و ملی که اساساً مرتبط با موسیقی بومی ایران زمین است به جهات مختلفی که قبلاً هم درباره آن شرحات لازم داده شده، وجود نداشته و بخش دولتی مایل نیست تا در این چارچوب به جریانی از برگزاری جشنواره موسیقی نواحی برسد که قبلاً تأثیری به مراتب بیشتر و بهتر از این سال ها داشت.

جشنواره موسیقی جوان هم یکی دیگر از رویدادهای تخصصی حوزه موسیقی با مدیریت بخش دولتی است که می توان از آن به عنوان یکی از با کیفیت ترین و برترین رویدادهای موسیقایی دولت یاد کرد. شرایطی که به نظر می آید وقت پوست اندازی آن بعد از برگزاری چند دوره موفقیت آمیز رسیده و متولیان برگزاری آن باید فکر گستره وسیع تری از مخاطبان و بعلاوه تمرکز روی فعالیت های آینده هنرمندان برگزیده این رویداد داشته باشند که می تواند مهم ترین دستاورد این رویداد به حساب آید، دستاوردی که اگرچه در سرانجام هر دوره قول های مساعدی پیرامون این موضوع داده می گردد، اما حضور یک گروه داوری بسیار متخصص از نام آوران موسیقی ایران و بعلاوه هومان اسعدی به عنوان دبیر این جشنواره میزبان توقعات را به خودی خود بالا می برد.

هماهنگی برای معرفی هنرمندان و فعالان موسیقی برای دریافت تسهیلات حمایتی به وسیله سامانه کارا و سامانه تحفه بعضی دیگر از فعالیت ها و اقدامات دفتر موسیقی وزارت ارشاد در دوران کرونایی را تشکیل می داد که در این حوزه گویا ایرادات و انتقاداتی مطرح شده که ارائه یک آمار درست و دقیق از نحوه حمایت ها می تواند به ابهامات مطرح شده این بخش پاسخ دهد. از سوی دیگر حمایت از خرید آلبوم از ناشران موسیقی هم بخش دیگری از فعالیت های حمایتی این مجموعه دولتی را تشکیل می داد که در این زمینه هم هنوز آمار دقیقی از آلبوم های خریداری شده از مؤسسات ارائه نشده است.

دفتر موسیقی وزارت ارشاد در ایام کرونایی عمده فعالیت ها و تمرکز خود را بر مدیریت و نحوه برگزاری جشنواره های دولتی و در مقاطعی رویدادهایی قرار داد که با اما و اگرهای زیادی هم همراه بود. حمایت از تدوین زندگی و آثار ابوالحسن صبا، رونمایی از آلبوم هزاران به صورت آنلاین، رونمایی از آلبوم ردیف میرزا عبدالله برای تار و سه تار، طراحی و اجرای نشان ابوالحسن صبا و عیسی بهادری برای پاسداشت مقام معلمان هنر و معلمان هنرستان های هنرهای زیبا نیز بخش دیگری ازفعالیت های دفتر موسیقی وزارت ارشاد در روزهای کرونایی را تشکیل می داد.

در حوزه فعالیت های دفتر برنامه ریزی و آموزش های فرهنگی و هنری با حوزه موسیقی، برگزاری جلسات شورای مرکزی نظارت بر آکادمی های موسیقی به صورت آنلاین و آنالیز پرونده های متقاضیان به صورت غیر حضوری، راه اندازی سامانه آکادمی های آزاد هنری، برگزاری آزمون صلاحیت تدریس متقاضیان تدریس در آکادمی های آزادهنری به صورت آنلاین، هماهنگی برای معرفی آکادمی های آزاد هنری برای دریافت تسهیلات حمایتی به وسیله سامانه کارا و سامانه تحفه، تدوین و انتشار کتاب های آسیب شناسی هنرستان های هنرهای زیبا و کتاب آنالیز رویه ای، محتوایی و فضایی مراکز و آکادمی های آزاد هنری سراسر کشور و راه اندازی 15 هنرستان هنرهای زیبا در سال 1399 و 1400 که در بیشتر این هنرستان ها رشته موسیقی آموزش داده می گردد بخشی دیگری ازاین فعالیت ها را تشکیل داده است.

قطعاً چنین اقداماتی می تواند دریچه ای نو و گامی مؤثر در تعالی و گسترانیده شدن موسیقی خوب در حوزه های مختلف آموزشی و پژوهشی به ویژه در گروه سنی نوجوان و جوان به حساب آید، اما مهم ترین نکته و دستاوردی که در این زمینه مورد مورد آنالیز و تحقیق بیشتر نهاده شده، آنالیز عملنمودها و نتایج اقداماتی است که باید دربرگیرنده خروجی مؤثر و مناسبی باشد.

به هرترتیب آنچه در این گزارش های کوتاه رسانه ای از کارنامه فعالیتی مجموعه های مهم و مؤثر مرتبط با موسیقی پیش روی مخاطبان قرار خواهد گرفت، ارائه یک بسته رسانه ای برای ارزیابی عملکرد این نهادها طی روزهایی بوده که کرونا تمامی فعالیت های فرهنگی هنری کشور را تعطیل و نیمه تعطیل کرد و شرایط دشواری را پیش روی مدیران و گردانندگان این نهادها قرار داد، شرایطی که دقیقاً می تواند ذوق و ایده پردازی و خلاقیت یک مدیر فرهنگی در شرایط بحرانی را به نمایش گذاشته و میدانی را برای آنالیز هرچه دقیق تر نوع مدیریت ها باز کند.