کم آبی در بچه ها - مجله سفرنامه پاریس

مترجم: رزیتا ملکی زاده

منبع:راسخون

کم آبی در بچه ها به دلیل مصرف کمتر آب، عرق کردن بیش از حد، استفراغ و اسهال ایجاد می گردد. علائم آن، دفع کم ادرار، چشم های گود افتاده، سوزش، خستگی و درد شکم را شامل می گردد. برترین راه جلوگیری از کم آبی در بچه ها، افزایش مصرف مایعات همراه با الکترولیت ها است.

سرعت رشد بچه ها در تابستان افزایش یافته، در نتیجه به مصرف مایعات بیشتری احتیاج دارند

کم شدن آب بدن یا دهیدراسیون شرایطی است که در آن بدن دچار کمبود آب کافی مورد احتیاج برای انجام فعالیتهای حیاتی می گردد. این شرایط بیشتر در میان بچه ها و افراد مسن شایع می باشد. نوزادان و خردسالان بیشتر از بچه ها در معرض دهیدراسیون قرار دارند. به این دلیل که خردسالان بیشتر از دیگران مایعات بدن خود را از دست می دهند. بعضی از دلایل متداول کم شدن آب بدن در میان بچه ها مصرف پایین مایعات، افزایش تعرق، ادرار مکرر، استفراغ، اسهال و یا ترکیبی از این عوارض می باشد.

علل و علائم

شایع ترین دلیل از دست دادن آب بدن در میان بچه ها عفونت ویروسی است که منجر به تب بالا، استفراغ و اسهال می گردد. بعضی از علل دیگر از دست دادن آب بدن شامل عفونت های باکتریایی و انگلی بوده که می توانند منجر به تهوع، استفراغ و از دست دادن مایعات بدن گردند. در اغلب اوقات، زخم های دهانی دردناک ناشی از عفونت، دهیدراسیون را به دلیل داشتن مشکل در مصرف مواد غذایی و نوشیدنی ها بدتر می سازند. در موارد نادر، تعرق بیش از حد ناشی از شرایط آب و هوایی با دمای بالا بعلاوه ممکن است به کم آب شدن بدن بچه ها بیانجامد.

نشانه های اولیه از دست دادن آب بدن در بچه ها افزایش تشنگی، بی حالی، بدخلقی، بی قراری، کاهش دفع ادرار و خشکی دهان را شامل می گردد. در نوزادان، ملاج (بخش نرم در قسمت جلوی سر) به دلیل عدم وجود مایعات در بدن فرو رفته به نظر می رسد. همانطور که این شرایط پیشرفت می نماید، کودک ممکن است علایم شدیدی از قبیل کاهش مقدار ضربان، آبی شدن رنگ پوست، درد شکم، مدفوع خونی، چشم های گود افتاده، گریه بدون اشک، عدم دفع ادرار طی 4 ساعت و از دست دادن وزن را از خود نشان دهد. طبق آمار بدست آمده از کاهش وزن، شدت کم آبی به سه نوع، خفیف (5-3 درصد کاهش وزن بدن)، میانه (10-5 درصد کاهش وزن بدن) و شدید (بیش از 10 درصد کاهش وزن بدن) طبقه بندی می گردد.

تشخیص و درمان

کم شدن آب بدن بر طبق علائم، معاینه بالینی و سابقه پزشکی کودک تشخیص داده می گردد. آزمایش نیشگون جهت آنالیز تورم پوست روشی قابل اعتماد جهت تشخیص کم آبی بدن است. به منظور تشخیص هرگونه بیماری زمینه ای که می تواند موجب کم آبی بدن گردد، پزشک ممکن است آزمایشات آزمایشگاهی مانند شمارش خون، کشت خون، شیمی خون، نوار قلب (ECG)، آزمایش ادرار و تجزیه و تحلیل مدفوع را بر روی بیمار انجام دهد. گاهی اوقات، رادیوگرافی قفسه سینه به منظور آنالیز وجود روتاویروس از بیمار گرفته می گردد.

درمان کم آبی بر اساس سن کودک، دلیل کم شدن آب بدن و شدت بیماری قرار داده می گردد. برای تسکین فوری، بایستی به کودک مایعات روشن و زلال، محلول الکترولیت و یا سایر نوشیدنی های مایع خوراکی داده گردد. اگر وجود زخم های دهانی و درد و زخم گلو دلیل دلیل کم شدن آب بدن باشد، آنگاه درمان ممکن است شامل کاهش درد با تجویز مسکن های بدون نسخه باشد. کم آبی بدن در نوزادان و بچه ها تازه به راه افتاده معمولاً با تجویز مایعات داخل وریدی درمان می گردد. در کودکی که دچار تب شده است، سبک کردن لباس و پاشویه جهت پایین آوردن درجه حرارت بدن توصیه می گردد. تشخیص به موقع کم آبی در بچه ها برای جلوگیری از عوارض جدی مانند نارسایی اندام ها و گاهی مرگ ضرورت دارد.

با یک حساب سرانگشتی برای جلوگیری از کم آبی بدن، می توان به این نتیجه رسید که جبران مایعات از دست رفته بدن در طول استفراغ و اسهال با مصرف مایعات روشن یا سایر نوشیدنی های انرژی زا خواهد بود. مقدار مصرف مایعات باید بیشتر از مایعات از دست رفته باشد، در این صورت است که می توان مانع از کم آبی بدن شد. به منظور رعایت جانب احتیاط، همیشه توصیه می گردد که مراقبت مناسب را از سلامت کودک بعمل آورده و در صورت مشاهده علائمی مانند اجابت مزاج و استفراغ مکرر، تب بسیار شدید و ادرار افزایش یافته در پی یاری های پزشکی باشید.

منبع: راسخون