کهکشان ها چگونه به وجود می آیند؟ - مجله سفرنامه پاریس

تصویری از کهکشان مارپیچی NGC 1672

کهکشان ها حدودا 14 میلیارد سال پیش، از یک نقطه داغ غیر قابل تصور متراکم بسیار کوچک، پدید آمده اند. این کیهان نو پا با قدرتی زیاد انبساط پیدا کرد، خنک شد و در این فرآیند هر چه بیشتر توسعه یافت. اگر تکه ای کاغذ مچاله ای را تصور کنید که وقتی آن را باز کنید نقشه ای بزرگ می گردد، آن وقت مدلی بسیار ابتدایی از آنچه رخ داده را دارید.

پس از بیگ بنگ، دنیا نخستین متشکل از تنها تابش و ذرات زیر اتمی بود. این تابش و ذرات زیر اتمی چگونه به بیش از صد ها میلیارد کهکشان، تکامل یافتند؟ دانشمندان دو نوع نظریه دارند که هر دوی آن ها به اثرات گرانشی رُمبش (متلاشی شدن) گاز در کهکشان های اولیه، وابسته است. نخست، نظریه های پایین به بالا وجود دارند، که در آن گاز، درون توده هایی به میزان میلیون ها خورشید (که آغاز کوچکی برای چیزی به میزان کهکشان است) متراکم و رُمبیده می گردد. این توده ها پس از آنکه با هم ترکیب شدند، کهکشان ها را می سازند.

اما نظریه های بالا به پایین توده های حاصل هر کدام به میزان کهکشان های متعدد بوده که برعکس به کهکشان های مستقل تقسیم می شوند. این نظریه ها (نظریه های بالا به پایین) چگونگی واقع شدن کهکشان ها در خوشه ها را شرح می دهند. در هر حال - پایین به بالا یا بالا به پایین- توده های حاصلِ رمبیده شده درون کهکشان های اولیه از ماده تاریک و گاز هیدروژن تشکیل می شوند. در حالیکه ماده تاریک مانند یک هاله بیرونی اطراف کهکشان های اولیه را احاطه نموده، هیدروژن به سمت مرکز آن ها سقوط می نماید.

کهکشان های نخستین کیهان رنگ سبز از خود منتشر می کردند

براساس یافته های تازه محققان کهکشان ها در اوایل تشکیل دنیا در حدود 11 میلیارد سال قبل نور سبز رنگی از خود منتشر می کردند. این نور سبز رنگ کهکشان های نخستین از اتم های اکسیژن شکل می گیرد که دو الکترون خود را از دست داده اند. به گفته محققان ستارگان در آن موقع از فعال ترین ستاره های کنونی هم داغ تر بوده اند.

ستاره شناسان دو نوع اصلی کهکشان ها را شناسایی نموده اند: کهکشان بیضوی و مارپیچی. این تفاوت ها در شکل کهکشان ها، بر اساس یک نظریه مربوط به شکل گیری ستارگان آن ها میباشد. وقتی ابر های گازی شکل به هم برخورد و با هم ترکیب می شوند، ستاره ها شکل میگیرند. اگر ستاره های کهکشان های نخستین تمامأ در یک لحظه شکل بگیرند، پس از آن کهکشان بالغ شکل ضرورتأ شکل بیضی کهکشان اولیه را نگه می دارد و یک کهکشان بیضوی به وجود می آید.

یک نمونه از کهکشان های بزرگ بیضوی شکل

کهکشان های مارپیچی زمانی شکل می گیرند که درون کهکشان ِ. اولیه ستاره ها با فواصل زمانی مختلف به وجود آیند. در این رویداد گاز بین ستارگان در حال توسعه به رمبش خود ادامه می دهد و در نتیجه اختلاف گرانش ستاره ها، گرد و غبار و گاز درون کهکشان، کار را کمی سخت می نماید؛ این جنب و جوش همه چیز را به حرکت دیسک وار وادار نموده و اختلاف های اضافی گرانش باعث به وجود آمدن بازو های مارپیچی می گردد. تغییرات اضافی هم با برخورد و ادغام کهکشان ها به وقوع می پیوندد. ستاره شناسان بر این باورند که ترکیب دو کهکشان همواره یک کهکشان بیضوی شکل به وجود می آورد. به گفته محققان احتمالا کهکشان راه شیری تا به امروز با کهکشان بزرگ دیگری ترکیب نشده است در حالی که کهکشان هایی مشاهده شده اند که در مرکز خوشه های کهکشانی به احتمال زیاد نتیجه نوعی ترکیب و ادغام کیهانی هستند.

پ