مسوولان اجرای قانون هوای پاک در یک نگاه - مجله سفرنامه پاریس

به گزارش خبرنگاران، سه قوه مجریه، قضائیه و مجلس به همراه سازمان حفاظت محیط زیست، وزارتخانه های کشور، بهداشت، صنعت، وزارت جهاد کشاورزی، امور اقتصادی و دارایی، وزارت نفت، وزارت راه، ارتباطات و فناوری اطلاعات، دفاع، اطلاعات، نیرو، نیروی انتظامی، سازمان ملی استاندارد، بیمه مرکزی، سازمان انرژی اتمی ایران، ،صدا و سیما، سازمان بازرسی و شهرداری دستگاههایی هستند که تکالیفی در قانون هوای پاک برای آن ها در نظر گرفته شده است که در ادامه به بعضی از تکالیف هریک از این دستگاه ها اشاره می گردد. مشروح تکالیف این دستگاه ها در قانون هوای پاک ذکر شده است.

دولت

فراهم سازی ، ساز و کار و تسهیلات لازم جهت جایگزینی خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی با خودروهای نو و اقدام جهت ایجاد همکاری منطقه ای و بین المللی برای جلوگیری از ایجاد رخداد گرد و غبار و کاهش خسارات و پیامدهای مخرب آن درسطح کشور و منطقه با هماهنگی و همکاری نهادهای بین المللی ذی ربط و مشارکت کشورهای مؤثر و متأثر منطقه از جمله وظایف دولت در قانون هوای پاک است.

براساس قانون هوای پاک، دولت موظف است از محل صرفه جویی حاصل از بهبود و مدیریت سوخت ناشی از اجرای این قانون، ساز و کار و تسهیلات لازم جهت جایگزینی خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی با خودروهای نو را فراهم کند. همچنین دولت مکلف است در بودجه سالانه ردیفی به منظور اعطای تسهیلات ارزان قیمت جهت جایگزین کردن خودروها و موتورسیکلت های فرسوده موجود با کارمزد چهاردرصد با بازپرداخت ده ساله مشخص کند و به تصویب مجلس شورای اسلامی برساند.

قوه قضاییه

بر اساس قانون هوای پاک برای رسیدگی به تخلفات و جرائم موضوع این قانون، به تشخیص رئیس قوه قضائیه شعبه ای تخصصی در هر حوزه قضائی اختصاص می یابد.

مجلس

طبق قانون هوای پاک تعدیل میزان جریمه خسارت های وارده به محیط زیست مندرج در این قانون هر دوسال یک بار توسط سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری دستگاههای ذی ربط تهیه می گردد و در لایحه بودجه به تصویب مجلس شورای اسلامی می رسد.

سازمان حفاظت محیط زیست

سازمان حفاظت محیط زیست علاوه بر نظارت بر اجرای قانون هوای پاک وظایف متعددی را بر عهده دارد که از جمله آن سازمان موظف است از ادامه فراوری و ورود وسایل نقلیه ای که حدود مجاز انتشار آلاینده های تعریف شده موضوع این قانون را رعایت نمی کنند، جلوگیری کند علاوه بر سازمان محیط زیست مکلف است با همکاری وزارت نیرو احتیاج آبی زیست محیطی رودخانه ها، تالابها، خورها، دریاچه ها و زیست بومها را مشخص کند.

وزارت کشور

وزارت کشور تکالیف متعددی را در قانون هوای پاک برعهده دارد که از جمله آن ها می توان به فراهم سازی زمینه نوسازی حمل و نقل عمومی با همکاری وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی (گمرک جمهوری اسلامی ایران) با اولویت شهرهای بالای 200 هزار نفر جمعیت را ظرف مدت پنج سال اشاره نمود علاوه بر آن وزارت کشور مکلف است حداقل20 درصد از منابع در اختیار خود را به توسعه کمربند سبز اختصاص دهد و به شهرداری ها و دهیاری ها پرداخت کند.

وزارت نفت

عرضه سوخت فراوریی کشور از جمله بنزین، نفت گاز، نفت کوره و نفت سفید مطابق با استاندارد ملی مصوب حداکثر تا سه سال پس از لازم الاجراء شدن این قانون و جلوگیری از فراوری سوخت غیراستاندارد از جمله مسوولیت های وزارت نفت در قانون هوای پاک است.

وزارت نیرو

وزارت نیرو نیز مکلف است نسبت به توسعه، فراوری و عرضه انرژی های تجدیدپذیر و پاک بهینه به نحوی اقدام کند که حداقل 30 درصد افزایش سالانه ظرفیت مورد احتیاج برق کشور از انرژی های تجدیدپذیر تأمین گردد علاوه بر آن منابع آب مورد احتیاج را از آب مازاد حاصل از تغییر روش آبیاری سنتی به روش آبیاری نوین در مناطق موضوع این ماده تأمین کند و تخصیص دهد.

وزارت جهاد کشاورزی

اجرای اقدامات مقابله با پدیده گرد و غبار با اولویت عملیات بیابان زدایی در مناطق بحرانی و کانون ها و زیست بوم های حساس حداقل معادل 300 هزار هکتار از جمله تکالیف وزارت جهاد کشاورزی در قانون هوای پاک محسوب می گردد.

وزارتخانه های جهادکشاورزی(سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری)، راه و شهرسازی و کشور از محل اعتبارات مندرج در ردیفهای بودجه ای و شهرداری ها و دهیاری ها از محل منابع اقتصادی در اختیار اعم از عوارض و وجوه عمومی طی پنج سال که به تأیید سازمان می رسد، مکلفند حریم سبز بزرگراهها و کمربند سبز شهرها و روستاهای تحت تأثیر رخدادهای گرد و غبار را با روش آبیاری مدرن و با اولویت استفاده از پسابهای شهری و روستایی، ایجاد کنند.

وزارت راه و شهرسازی

تکمیل شبکه ملی هشدار و پیش آگاهی رخدادهای سیل، طوفان و گرد و غبار نیز به عنوان یکی از تکالیف وزارت راه در قانون هوای پاک در نظر گرفته شده است.

وزارت صنعت

وزارت صنعت از جمله وزارتخانه ای است که تکالیف مشترکی با بعضی دیگر از دستگاه های اجرایی دارد. به عنوان نمونه تصمیم گیری در مورد تعطیلی کامل کار و فعالیت کارخانجات، معادن بزرگ و واحدهای آلاینده بزرگ که تأثیرات ملی و منطقه ای دارند برعهده ستادی متشکل از وزیر صنعت، معدن و تجارت، رئیس سازمان، استاندار و بالاترین مقام دستگاه ذی ربط است.

وزارتخانه های دفاع و اطلاعات

بر اساس قانون هوای پاک بازرسی سازمان حفاظت محیط زیست از مراکز طبقه بندی شده، مطابق آیین نامه ای است که به پیشنهاد مشترک سازمان، وزارتخانه های دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و اطلاعات و سازمان انرژی اتمی حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه می گردد و به تصویب هیأت وزیران می رسد.

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات

سازمان حفاظت محیط زیست بر اساس قانون هوای پاک مکلف است با همکاری سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به جلوگیری از انتشار خارج از حدود مشخص شده کلیه امواج رادیویی، الکترومغناطیسی، پرتوهای یون ساز و غیریون ساز اقدام و به منظور حصول اطمینان از عدم افزایش میزان و شدت امواج و پرتوهای یون ساز و غیر یون ساز از حدود مشخص شده در هوای آزاد، شبکه پایش مربوطه را راه اندازی کند.

وزارت بهداشت

وزارت بهداشت نیز از جمله دستگاه هایی است که با همکاری با دستگاه های دیگر باید تکالیفی را انجام دهد. بر اساس قانون هوای پاک حدود مشخص شده انتشار امواج و پرتوهای موضوع این ماده توسط سازمان انرژی اتمی ایران و با همکاری مشترک سازمان، وزارتخانه های ارتباطات و فناوری اطلاعات و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان ملی استاندارد ایران با رعایت ماده(22) قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 1368 ظرف مدت شش ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تدوین می گردد و به تصویب هیأت وزیران می رسد.

نیروی انتظامی

نیروی انتظامی نیز در قانون هوای پاک برای عملیاتی شدن مفاد قانون و برخورد با متخلفان تکالیفی را برعهده دارد که یکی از آن ها جریمه خودروهای فرسوده به ازای هر روز تردد در معابر، محدوده ها و مناطقی است که ممنوع اعلام شده است.

علاوه بر آن ناجا راننده وسایل نقلیه موتوری را برای بار اول ملزم به پرداخت جریمه نقدی معادل یک میلیون ریال، در صورت تکرار برای بار دوم به پرداخت دوبرابر جریمه مذکور و در صورت تکرار بیش از دوبار، به پرداخت جریمه نقدی معادل سه میلیون ریال محکوم می نماید.

سازمان ملی استاندارد

سازمان ملی استاندارد هم وظایفی در قانون هوای پاک دارد که بر اساس آن باید استاندارد ساخت و فراوری حد مجاز مصرف سوخت و واردات قطعات واجد استاندارد مرتبط با احتراق و یا مؤثر برآلایندگی وسایل نقلیه از قبیل اگزوز، صافی(فیلتر) و واکنش ساز(کاتالیست) را مشخص، کنترل و نظارت کند.

شهرداری

بر اساس قانون هوای پاک شهرداری ها به همراه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران ، وزارتخانه ها و سازمان های ذی ربط موظفند نحوه تردد وسایل نقلیه موتوری و سامانه(سیستم) حمل و نقل شهری را به صورتی طراحی و ساماندهی کنند که ضمن کاهش آلودگی هوا جوابگوی سفرهای روزانه شهری باشد.

بیمه مرکزی

طبق قانون هوای پاک تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مالک وسایل نقلیه موتوری اعم از سبک، نیمه سنگین، سنگین، موتورسیکلت مکلفند وسایل نقلیه خود را پس از رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج کنند و مسؤولیت خود را از این جهت، نزد یکی از مؤسسات بیمه داخلی تحت نظارت بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران بیمه کنند.

سازمان بازرسی

در هر استان کمیسیونی با عضویت یکی از معاونان استاندار با مشخص استاندار (رئیس)، مدیرکل محیط زیست استان(دبیر)، مدیرکل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان، رئیس سازمان جهادکشاورزی استان، مدیرکل سازمان بازرسی استان و فرماندار مربوطه تشکیل می گردد. درصورت اعتراض متقاضی درخواست جواز تأسیس و بهره برداری مرجع استانی فوق به اختلافات فیمابین حداکثر ظرف مدت یک ماه رسیدگی می نماید.

سازمان صدا و سیما

بر اساس قانون هوای پاک سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر رسانه های دولتی مکلفند برنامه های فراوریشده در زمینه فرهنگ سازی، ظرفیت سازی، آموزش و اطلاع رسانی مورد تأیید از سوی سازمان درخصوص آگاهی و مقابله با پدیده آلودگی هوا، رخدادهای گرد و غبار را درصورتی که ضوابط رسانه ای در آن رعایت شده باشد، پخش کنند.

سازمان انرژی اتمی

اقدام در جهت جلوگیری از انتشار خارج از حدود مشخص شده کلیه امواج رادیویی، الکترومغناطیسی، پرتوهای یون ساز و غیریون ساز با همکاری سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و راه اندازی شبکه پایش به منظور حصول اطمینان از عدم افزایش میزان و شدت امواج و پرتوهای یون ساز و غیر یون ساز از حدود مشخص شده در هوای آزاد از جمله تکالیفی است که در قانون هوای پاک برای سازمان انرژی اتمی در نظر گرفته شده است.