چرا عضلاتمان می گیرد؟ - مجله سفرنامه پاریس

نویسنده: محمد جواد واعظی

همه ما تجربه اش را داریم، تجربه گرفتگی عضلات بدن که با دلایل مختلفی مبتلایمان می نماید.

اغلب این گرفتگی ها در نواحی گردن، کتف، کمر و پشت پا طی انجام کارهای روزانه، بلند کردن اشیاء از روی زمین، هنگام ورزش کردن و حتی در خواب هم اتفاق می افتد. آماده نبودن عضله هنگام ورزش و یا انجام کارهای سنگین، استرس، کمبود مواد معدنی مورد احتیاج بدن و حتی کم آبی از دلایل گرفتگی عضلات محسوب می شود.

ریشه بیشتر گرفتگی های عضلانی به خستگی و آماده نبودن عضله هنگام انجام کارهای سنگین یا ورزش هایی که طی آنها عضلات بدن بشدت در فعالیت است مانند شنا کردن بازمی شود که موثرترین روش کنترل و درمان آن ماساژ دادن و گرم کردن محل گرفتگی است.

در واقع یکی از شایع ترین عوامل ایجاد درد شدید در پشت و گردن افراد آن است که این درد معمولاً با ماساژ دادن و گرم کردن موضع، قابل کنترل و برطرف است و احتیاجی به درمان به وسیله روش های جدی تر درمانی ندارد.

وقتی عضلات هم دچار استرس می شود

گرفتگی عضلات یکی از عکس العمل های ایمنی و طبیعی بدن نسبت به اختلالاتی است که در عملکرد ماهیچه یا رشته های عصبی اطراف آن پیش می آید. گرفتگی پشت که بسیار شایع است معمولاً بر اثر حرکت های ناگهانی و نامناسب اتفاق می افتد که ممکن است باعث کشش های شدید در بافت ماهیچه ای و عصبی عضلات این ناحیه شود و درد و ناراحتی همراه دارد. البته گرفتگی عضلات پشت گاهی هم می تواند نشانه ای از وجود صدمات و مسائل جدی تری در ناحیه ستون فقرات باشد که احتیاج به پیگیری تخصصی خواهد داشت.

اما دکتر توانا با تأکید بر نقش فشارهای عصبی و استرس ها در بروز گرفتگی و اسپاسم عضلانی در نواحی گردن، کمر و پشت پا می گوید: بسیار اتفاق می افتد که فشارهای عصبی منجر به گرفتگی عضلات پشت پا در خواب بشود. این اتفاق حتی طی بارداری هم در پی بروز استرس، برای خانم باردار در ماه پایانی بارداری و کاهش فعالیت وی اتفاق می افتد. حتی در بسیاری افراد گرفتگی های عضلانی با ریشه عصبی در ناحیه معده و روده اتفاق می افتد که در قالب درد معده و کولیت های روده ای بروز پیدا می نماید. بی شک در چنین مواردی مصرف داروهای آرام بخش و ضد اضطراب در برطرف گرفتگی عضلانی بسیار مؤثر خواهد بود.

بیشتر بخوانید: بعد از ورزش، عضلاتتان می گیرد؟

کمبود مواد معدنی به دامن عضلات می افتد

گرفتگی عضلات در بسیاری موارد به بروز اختلال در تعادل مواد معدنی و آنزیم ها در بدن مربوط می شود که دکتر توانا درباره با آن چنین شرح می دهد: کاهش یا افزایش مهمیم، کلسیم، سدیم و پتاسیم در خون منجر به انقباض عضله و جلوگیری از بازگشت آن به حالت اول می شود. البته برای تشخیص مقادیر غیر طبیعی این مواد آزمایش خون انجام می گیرد. در صورت تشخیص کمبود مهمیم به وسیله آزمایش خون آنالیز کاملی درباره دلیل این کمبود انجام و با تجویز مقادیر لازم از این عنصر، مشکل گرفتگی عضلانی برطرف می شود. اندازه کم یا زیاد کلسیم در خون هم می تواند منجر به بروز فلج عضلانی موقتی بشود که با آنالیز و درمان علل این کمبود مشکل گرفتگی عضلات هم از بین می رود. البته وجود کلسیم غیر طبیعی در بدن ممکن است به بیماری های روده، کلیه یا غدد پاراتیروئید مربوط بشود.

کم آبی و اسپاسم عضلانی

نباید فراموش کرد که از اولین نشانه های گرفتگی عضلات، درد شدیدی است که بسته به موقعیت ناحیه صدمه دیده، در پشت یا گردن ظاهر می شود. این درد که با انقباض دردناک هاهیچه همراه است، ممکن است بین چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد و در بیشتر موارد بدون احتیاج به اقدام خاصی برطرف می شود. متخصصان طب فیزیکی معتقدند که در موارد نادری قرار گرفتن در پوزیشن یا موقعیت غلط هنگام کار و فعالیت روزانه مثل نشستن ها و ایستادن طولانی و برداشتن اجسام سنگین به طریقه اشتباه از روی زمین به گرفتگی عضلانی منجر می شود.

کم آبی منجر به بالا رفتن اندازه اسید لاکتیک در عضلات و بروز درد عضلانی می شود. در واقع از دست دادن آب بدن مهم ترین عامل نرسیدن خون کافی به عضلات و گرفتگی آن است. به بیان دیگر در فعالیت طولانی مدت همانند ورزش های سنگین در هوای گرم، اندازه زیادی از مایعات بدن دفع می شود، در این حالت حجم خون کاهش یافته و اندازه کافی خون برای رساندن اکسیژن به تمام عضلات در حال ورزش وجود ندارد. در نتیجه عضلات در حال فعالیت، خون کافی دریافت نموده و به سمت اسپاسم یا گرفتگی پیش می فرایند. با نوشیدن آب قبل از فعالیت و هر 15 دقیقه یک بار در حین فعالیت می توان از بروز چنین گرفتگی هایی پیشگیری کرد.

گرفتگی عضلات، خواب تان را آشفته می نماید

متخصصان طب فیزیکی دلیل گرفتگی عضلانی هنگام خواب را معمولاً به دلیل فشردگی یک عصب یا واکنش خاص عضلانی می دانند و شرح می دهند اگر در هنگام خواب فرد غلت بزند، ممکن است که عصبی تحت فشار قرار گیرد، در این هنگام یک پیغام از محل فشردگی شروع و به عضله مربوط به آن منتقل می شود. بعلاوه در هنگام غلت زدن در خواب، عضلات منقبض می شود که این عمل باعث کشیدگی تاندون های متصل به عضله می شود. در این هنگام یک پیغام از مغز به عضله رفته و باعث انقباض آن می شود. در این حالت فرد احساس گرفتگی دردناک می نماید. برترین توصیه برای پیشگیری از این نوع گرفتگی های عضلانی، کشش دادن به عضلات، پیش از خواب است.

درمان گرفتگی عضلانی؛ ساده و در دسترس

مسلماً در گرفتگی های عضلانی بسته به دلیل گرفتگی می توان از درمان ساده چون گرم کردن موضع و تقویت عضلات با ورزش های مناسب تا دارو درمانی، انجام تمرینات طب فیزیکی، فیزیوتراپی و مصرف مواد معدنی ضروری بهره گرفت.

نکته مهم در گرفتگی عضلات آن است که بدانید این نوع اسپاسم ها دو پیغام دارد. یکی این که ما را متوجه وجود مسئله ای در بدن مان می نماید که با آنالیز و پیگیری ممکن است دریابیم که موقتی و زودگذر است یا این که احتیاج به درمان خاص خود را دارد. دیگر این که تأکیدی است بر این که باید حرکات تان را محدود سازید تا مانع صدمات بیشتر در آن ناحیه از بدنتان شوید چرا که این علائم معمولاً بر اثر فعالیت بدنی زیاد تشدید می شود و پس از یک دوره استراحت، کمتر شده یا از بین می رود.

منبع مقاله :

واعظی، محمد جواد، (1396)، دانستنیهای پزشکی، قم: نوید حکمت، چاپ اول.

منبع: راسخون