کتابی برای پیوند زدن تاریخ و تمدن ایران با داشته های فرهنگی

به گزارش مجله سفرنامه پاریس، به گزارش خبرنگاران، کتاب مهرهای استامپی ساسانی در موزه هنر متروپولیتن نوشته کریستوفر جوزف برونر با ترجمه محمد خزایی از سوی نشر تاریخ ایران منتشر شد. این کتاب تحلیلی اجمالی درباره مهرهای استامپی سنگی (از نوع سنگ عقیق، لاجورد و ...) در کلکسیون و مجموعه موزه متروپولیتن است که به دوره شاهنشاهی ساسانیان اختصاص دارد.

کتابی برای پیوند زدن تاریخ و تمدن ایران با داشته های فرهنگی

مُهر سهم بسیار مهمی در بازشناسی فرهنگ و تمدن ادوار گوناگون دارد و تحقیق روی این آثار بسیاری از مسائل فرهنگی و هنری و حتی اعتقادی را بازگو می نماید؛ اما سهم بسیار عمده مهرها در تمدن های گوناگون، سهم تجاری آنها بود که حتی امروزه وسیله ای برای تجارت و در کارهای اداری نیز کاربرد دارد. از جمله آثاری که سهم بارزی در شناسایی فرهنگ و تمدن و بسیاری از مسائل گوناگون ادوار کهن ایران زمین داشته است و تشخیص و تحقیق آنها مجهولات بی شماری را مرتفع می سازد، آثار کنده کاری و مهرها است. مُهر ها می توانند به شناسایی جنبه های تاریکی از یک دوره فرهنگی یاری نمایند.

مهرها و سکه ها از فراوان ترین داده های فرهنگی است که از دوره ساسانی در بین النهرین به جا مانده اند. ارزش ویژه این مهرها، در مقایسه با سکه درهم، تصویرسازی ذهنی گسترده تر و نامحدودتر هست. سکه تا حدودی نقش سند تبلیغاتی پادشاه را ایفا نموده و تصویرسازی محدود آن به دلیل ارزش تفکیکی برای سلطنت انتخاب شده است. حتی اگر انتخاب موتیف به دلیل محدویت های آئینی-سنتی یا صنفی تحت تاثیر قرار گرفته باشد، مهر یک مرد یا زن، بیان شخصی او محسوب می گردد.

این کتاب تحلیلی اجمالی درباره مهرهای استامپی سنگی (از نوع سنگ عقیق، لاجورد و ...) در کلکسیون و مجموعه موزه متروپولیتن است که به دوره شاهنشاهی ساسانیان اختصاص دارد. این مهرها از فراوان ترین داده های فرهنگی هستند که از دوره ساسانی در بین النهرین برجای مانده اند. ارزش ویژه این مهرها، در تصویرسازی ذهنی گسترده تر و نامحدودتر است.

این کتاب سعی دارد به نکاتی درباره تصویر در هنر ساسانی بپردازد و پیوندهای مبحث آن، حتی ناچیزترین و جزئی ترین آنها را از ادبیات پارسی میانه ذکر کند. اینها بخش قابل تجدیدی از معنا و مفهوم تصویر را برای کاربر واقعی آن تشکیل می دهند. بنابراین هدف از تهیه این کاتالوگ، ارائه و معرفی داده های فیزیکی (از جمله شکل، ماده، ابعاد و اندازه ها) هر سنگ به طور منظم و از روی اسلوب است؛ این داده ها در مورد موتیف یا نقشی که بر روی هر سنگ ترسیم شده، سبک اجرایی و در صورت لزوم، ضمایم کتیبه ها و پیکرنگاری، اطلاعات مفیدی در اختیار قرار می دهد.

وقایع نگاری و کرونولوژی مهرها در مطالعات مهرهای ساسانی، همواره سخت بوده است. علم زبان شناسی بسیار ارزشمند است زیرا علیرغم وجود پیچیدگی هایی که در ضرب سکه بهتر مشاهده می گردد، خط و بعضی از نتایج درباره وقایع نگاری نیز ممکن است از اشکال مُهرها اسنتاج گردد.

تا اوایل 1930 میلادی تکه های گلی مهرشده که در کاوش های باستان شناختی پیدا می شدند، برای باستان شناسان تنها از نظر هنری اهمیت داشتند. به همین دلیل باستان شناسان این مدارک را برای مطالعه اثر مهر آنها بلافاصله در اختیار تاریخ نگاران هنر قرار می دادند؛ اما پس از اینکه مارگارت هیت و به ویژه انریکا فیاندرا به آنالیز و مطالعه اثر سطوحی که تکه های گل بر آنها نصب شده بودند پرداختند، اهمیت چنین مدارکی در بازسازی و نظام های مالی و اداری دنیای باستان آشکار شد. مهرها و گل مهرها از جهات مختلفی مورد توجه اند که از یک سو هر یک از آنها یک اثر مستقل باستان شناسی اند که به با مطالعات قانونی یا امور تجاری سر و کار دارند و از طرف دیگر به علت وجود حکاکی بر روی آنها شواهدی برای مطالعه هنر کنده کاری می شوند.

مهرهای دوره تاریخی در پنج حالت که بیشترین اطلاعات ممکن از آنها به دست می آید، آنالیز می شوند: اطلاعات ذاتی و درونی مهرها؛ سبک شناسی، اطلاعات مذهبی، تبلیغات شاهی، انتخاب موتیف های معین؛ اطلاعات فنی و فرعی مهره ها شامل نوشته ها، حروف، تاریخ، اسامی اشخاص، نشان، علائم صنعتگران؛ اطلاعات آماری در مورد کارکرد مهرها، طرز استفاده مهرها؛ اطلاعات خارجی و بیرونی مهر شامل تأثیرات بیرونی و شمایل نگاری و سبک مهرها، نقش سنن گوناگون، تأثیرپذیری از سکه ها، مجسمه ها و...؛ اطلاعات در مورد فنی ساختمان ها شامل اندازه، میزان زوال، جنس و نوع مهر.

از شاخصه های مهم و پیچیده بروکراسی آرشیو مهرهای یافت شده به دوره ساسانی که در چارچوب قوانینی معین است، نقش مهرها در ارتباط مستقیم با متن هاست و اطلاعات معینی را درباره اداره ها، کارمندان و اشخاص درگیر در نقل و انتقال ها و فعالیت ها در آرشیو ارائه می دهد. بنابراین نقش مهرها همراه با متن ها به عنوان متمم یکدیگر اطلاعات زیر را در اختیار قرار می دهند: نام مالک یا استفاده نماینده مهر، اداره استفاده نماینده مهر، وظیفه اداری استفاده نماینده یا اداره مالک مهر، رتبه و مقام اداره مالک استفاده نماینده و اداره مالک مهر بر اساس نوع خدمات و جیره های غذایی دریافت شده توسط آنها، صندلی اجتماعی مالک و استفاده نماینده مهر، مکان و زمان خاصی که مهر استفاده می شد.

موزه هنر متروپولیتن پس از تأسیس در سال 1870، خیلی زود به جمع آوری مهرهای استامپی ساسانی کرد. این موزه در سال 1873 کلکسیون باستانی سرپرست کنسول آمریکا در قبرس را خریداری کرد. بدین ترتیب، سیزده عدد از مهرهای موجود که جمع آوری شدند، مربوط به آن مجموعه است. یافته های قصر ابونصر و تخت سلیمان به خوبی حضور آن ها را در نقش های بازرگانی و قانونی در سطوح بالا و متوسط زندگی ایرانی در دوره ساسانی توضیح می دهد. مُهرها و سکه ها از فراوان ترین داده های فرهنگی هستند از دوره ساسانی در میان دوران به جا مانده اند. این کتاب تلاشی است برای پیوند زدن تاریخ و تمدن ایران با داشته های فرهنگی زمانه خود.

کتاب مهرهای استامپی ساسانی در موزه هنر متروپولیتن نوشته کریستوفر جوزف برونر با ترجمه محمد خزایی در 250 صفحه، شمارگان یک هزار نسخه و قیمت 60 هزار تومان از سوی نشر تاریخ ایران منتشر شد.

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران
انتشار: 3 آذر 1399 بروزرسانی: 3 آذر 1399 گردآورنده: parisro.ir شناسه مطلب: 1392

به "کتابی برای پیوند زدن تاریخ و تمدن ایران با داشته های فرهنگی" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "کتابی برای پیوند زدن تاریخ و تمدن ایران با داشته های فرهنگی"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید