همه چیز درباره خواص نارنگی: از مزایا تا مضرات احتمالی
به گزارش مجله سفرنامه پاریس، نارنگی از خانواده مرکبات و یکی از پرطرفدارترین اعضای این خانواده است که گفته می شود اصالت این میوه به جنوب شرقی آسیا برمی شود. نارنگی کوچک تر از پرتقال است و پوست آن به راحتی با دست کنده می شود. شاید همین راحت خوردن و میزان کوچکش فارغ از خواص نارنگی، علت علاقه زیاد مردم به این میوه باشد.
طعم نارنگی مانند پرتقال ترش و اسیدی است. به دلیل طعم ترش و در عین حال شیرینش از آن در تهیه سس سالاد، تهیه انواع دسر، مربا یا حتی ناموتی نارنگی استفاده می گردد. یکی از خواص بی نظیر نارنگی که در همه مرکبات مشترک است داشتن ویتامین c و خاصیت آنتی اکسیدانی این میوه است.
نارنگی اصل در نوار مرکزی ایران از راه بذر زیاد می گردد و در نقاط گوناگون، به نام های بمی، جهرمی، دزفولی و محلی شناخته می گردد. کینو همان نارنگی معروف به نارنگی پاکستای است که اولین بار در سال 1342 وارد کشور شد. این واردات سال های زیادی است که همچنان ادامه دارد و به دلیل این که این نوع نارنگی پرآب، گوشتی، شیرین و دارای پوستی نازک است، در بازار میوه کشور هواداران زیادی دارد.
بذر نارنگی پاکستای بیشتر در ناحیه مرکزی و جنوب غربی کشور به خصوص در شهرهای دزفول و شوشتر کاشته می گردد و درخت آن چتری و پر محصول با برگ های قاشقی است. این درخت همواره سبز است و تا چهار و نیم متر رشد می نماید. گل های درخت نارنگی سفید رنگ است که به وسیله حشرات گرده افشانی صورت می گیرد.
مقاومت درختان نارنگی در مقابل سرما خوب است ولی میوه های آن به دلیل داشتن پوست نازک، نسبت به سرما بسیار حساس هستند و به راحتی یخ می زنند. بنابراین، بهتر است بذر آن در مکان های سردسیر کاشته نگردد.
اگر در پی جواب سوال خواص نارنگی چیست هستید، این مطلب دقیقا برای پاسخ به همین سوال برای شما گردآوری شده است. پس، در ادامه با ما همراه باشید.
ارزش غذایی نارنگی
در آخر این مطلب قصد داریم با ارزش غذایی این میوه محبوب آشنا شویم. ارزش غذایی هر 100 گرم نارنگی به صورت زیر است :
- ویتامین A : 420 آی. یو
- کربوهیدرات :34/13 گرم
- فیبر رژیمی: 8/1 گرم
- پروتئین : 81/0 گرم
- تیامین یا ویتامین : B1 شش صدم میلی گرم
- نیاسین ویتامین : B3 سی و هفت صدم میلی گرم
- ویتامین :B6 هشت صدم میلی گرم
- ویتامین : C بیست و هفت میلی گرم
- کلسیم : 37 میلی گرم
- آهن :15/0 میلی گرم
- منیزیم : 12 میلی گرم
- فسفر : 20 میلی گرم
- پتاسیم : 166 میلی گرم
- سدیم : 2 میلی گرم
- روی : 07/0 میلی گرم
- چربی : 3/0 گرم
- کالری : 44 کیلوکالری
مروری خلاصه بر خواص نارنگی
- میوه نارنگی دارای ویتامین های A و B1 و B2 و C و همینطور حاوی پروتئین، چربی، قند و مقدار زیادی فسفر و کلسیم است. به خاطر داشتن فسفر و کلسیم بالا، یکی از میوه هایی است که خوردن آن برای حفظ سلامت استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان توصیه می گردد. تعیین شده است مقادیر بالای ویتامین آ و ث در نارنگی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری سرطان می تواند موثر باشد.
- نارنگی به دلیل داشتن فسفر فراوان، باعث تقویت حافظه می گردد. ضمن این که نارنگی برای رفع بی اشتهایی و رفع گرمای بیش از حد بدن بعد از فعالیت های بدنی یا در فصل های گرم بسیار موثر است.
- اگر از بی خوابی رنج می برید و شب ها نمی توانید خواب راحت داشته باشید، متخصصین تغذیه خوردن نارنگی را یک الی دو ساعت قبل از خواب توصیه می نمایند. یکی از دلیل هایی که برای این امر برشمرده می گردد بوی نارنگی است که گفته می گردد باعث از بین رفتن استرس و ایجاد حس آرامش می گردد.
- نارنگی دارای مقدار زیادی منیزیم است و از این طریق در فعالیت عضلانی، دستگاه گوارش و سیستم عصبی اثر مثبت می گذارد.
- طبق تحقیقات جدیدی که درباره خواص نارنگی اجرا شده است، وجود ماده ای به نام نوبیلتین در آن به اثبات رسیده که نه تنها موجب جلوگیری از چاقی می گردد، بلکه ضد دیابت نوع 2 و حتی ضد گرفتگی شریان های بدن است. بعلاوه این ماده از رسوب چربی در کبد، با ترکیب ژن هایی که درگیر سوزاندن چربی اضافی هستند جلوگیری می نماید و مانع از فعالیت ژن های مسئول فراوری چربی می گردد.
- یکی دیگر از خواص نارنگی، جلوگیری از ایجاد فشار خون است. دلیل آن وجود مقادیر زیادی پتاسیم در نارنگی است. افراد دارای فشار خون می توانند در صورت عدم دسترسی به گریپ فروت، از نارنگی استفاده نمایند.
- از دیگر خواص نارنگی این است که به دلیل داشتن مقدار زیادی ویتامین C، می تواند ایمنی بدن را بالا ببرد.
- نارنگی با داشتن موادی مثل اسید فولیک، پتاسیم و آنتی اکسیدان ها می تواند به سیستم عصبی و مغز یاری کند. اسید فولیک باعث جلوگیری از ایجاد بیماری آلزایمر می گردد و بعلاوه پتاسیم باعث افزایش خون رسانی به مغز شده که این موضوع باعث خوب کار کردن سیستم عصبی و فعالیت های مغز می گردد.
- فقر ویتامین B6 باعث ایجاد افسردگی و تهوع می گردد که این مشکل می تواند با خوردن مداوم نارنگی رفع گردد.
- نارنگی برای زنان باردار هم بسیار مفید است که دلیل آن اسیدفولیک موجود در نارنگی است. اسیدفولیک به تشکیل لوله عصبی و شکل گیری گلبول های قرمز در نوزادان قبل از تولد بسیار یاری می نماید.
- نارنگی ماده ای به نام سینفرین دارد. این ماده باعث از بین رفتن مخاط مضر موجود در ریه می گردد که در نتیجه، باعث کاهش سرفه های مزمن ناشی از سرماخوردگی و آلرژی می گردد.
- این میوه قند بالایی ندارد ولی به دلیل داشتن فیبر زیاد، به انجام صحیح فرآیند گوارش بسیار یاری می نماید.
- نارنگی آب زیادی دارد و مصرف آن باعث افزایش دفعات ادرار و در نتیجه، دفع سموم می گردد. از خواص نارنگی می توان به جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه اشاره نمود.
- طبق طب سنتی، به دلیل این که در فصول سرد مصرف غذاهای با طبع گرم بیشتر می گردد، احتمال بروز حرارت کبد، معده و صفرا بیشتر می گردد. از قضا، درختان مرکبات از جمله نارنگی در همین فصول میوه می دهند و با مصرف میوه های آن ها که طبع سرد و تر دارند این مشکل حل می گردد.
خواص شگفت انگیز نارنگی برای سلامتی
از خواص نارنگی وجود فلاونوئیدها
نارنگی سرشار از ترکیبات گیاهی مفید برای سلامتی است که از آن جمله می توان به فلاونوئیدها اشاره نمود. فلاونوئیدهای نارنگی نوعی آنتی اکسیدان هستند که به محافظت از بدن در برابر عدم تعادل رادیکال های آزاد یاری می نمایند. در صورت کمبود آنتی اکسیدان در بدن و به ویژه داشتن رژیم غذایی ناسالم به عنوان یک عادت بد، وجود رادیکال های آزاد در بدن می تواند منجر به اکسیداسیون گردد. نتیجه آن، پیری زودرس و افزایش احتمال ابتلا به انواع سرطان و بیماری های قلبی است.
راه دیگری که فلاونوئیدها به محافظت از بدن در برابر سرطان یاری می نمایند، سرکوب ژن هایی است که مانع رشد سرطان می شوند و ترکیبات محرک سرطان را غیرفعال می نمایند. با این حال، تحقیقات بیشتری در خصوص مقدار مصرف نارنگی برای انسان مورد احتیاج است تا تعیین گردد که چه مقدار مرکبات باید برای دستیابی به این اثرات مصرف کنید.
نقش نارنگی در تقویت سیستم ایمنی بدن
با توجه به مقدار بالای ویتامین C در نارنگی، این میوه به تقویت سیستم ایمنی یاری می نماید. ویتامین ث نوعی آنتی اکسیدان است که عملکرد سلول های ایمنی را برای مبارزه با آسیب اکسیداتیو تقویت می نماید. علاوه بر این، مصرف نارنگی به دلیل وجود ویتامین ث در بهبود زخم و کوتاه کردن دوره التیام زخم موثر است.
از فواید نارنگی، تقویت سلامت روده
مانند مرکبات دیگر، نارنگی هم حاوی فیبر است. فیبر برای سیستم گوارش عالی است. مرکبات، از جمله نارنگی، به ویژه غنی از فیبر محلول هستند. فیبر محلول در دستگاه گوارش یک ساختار ژل مانند را تشکیل می دهد. این ساختار ژل مانند آب را به داخل روده می کشد تا مدفوع را نرم کند. به همین خاطر، گفته می گردد مصرف فیبر حرکات روده را تسهیل می نماید.
مقدار فیبر نارنگی از بسیاری از میوه های دیگر بیشتر است. علاوه بر فیبر محلول، نارنگی مقداری فیبر نامحلول هم در ساختار خود دارد. در شرح باید گفت که فیبر نامحلول بدون آن که ساختارش تجزیه گردد، از روده عبور می نماید و در نهایت، از بدن دفع می گردد. هر دو نوع فیبر محلول و غیرمحلول با کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن مرتبط هستند و حتی به کاهش وزن هم یاری می نمایند.
مصرف نارنگی و کاهش خطر سنگ کلیه
طی یک مطالعه گسترده تعیین شده است رژیم غذایی غنی از مرکبات با کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط است. دفع سنگ کلیه، به عنوان مواد معدنی متبلور که از راه ادرار دفع می گردد، می تواند بسیار دردناک باشد. سطوح پایین سیترات در ادرار می تواند باعث ایجاد انواع خاصی از سنگ کلیه گردد. تحقیقات حاکی از آن است که مصرف منظم مرکبات می تواند سطح سیترات را افزایش دهد. این موضوع با کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط دانسته می گردد. با این حال، اثبات این مدعا همچنان احتیاج به تحقیقات بیشتر دارد و نمی توان با قطعیت بر این موضوع صحه گذاشت.
نکاتی درباره خرید نارنگی خوب
- در هنگام خرید نارنگی، به کیفیت آن دقت کنید. اما شاید از خودتان بپرسید چطور؟ یکی از خواص نارنگی مرغوب، سنگین بودن آن است. هرچه وزن نارنگی بیشتر باشد، نشان دهنده آب دار بودن آن است.
- اگر تعداد زیادی نارنگی خریداری می کنید، حتما برای تازه ماندن نارنگی ها، آن ها را با آب سرد بشویید سپس، با پارچه نخی خشک نموده و در یخچال نگه داری کنید.
نحوه درست نگهداری از نارنگی چگونه است؟
میوه نارنگی را می توانید تا یک هفته در دمای اتاق نگهداری کنید. اما پس از پوست کندن، اضافی آن را باید در یخچال و در یک ظرف دربسته نگهداری کنید. نارنگی در یخچال تا شش هفته سالم می ماند. با توجه به اینکه نارنگی ها پوست نازکی دارند و 85 درصد این میوه را آب تشکیل می دهد، در دمای انجماد کمتر از 32 درجه فارنهایت (معادل صفر درجه سانتی گراد) ممکن است یخ بزند و خراب گردد.
آیا زیاده روی در مصرف نارنگی مضر است؟
- یکی از خواص نارنگی و به طور کلی مرکبات آلرژیک بودن آن ها است. نارنگی ممکن است در افراد حساس، ایجاد آلرژی کند که این آلرژی به صورت بثورات پوستی، خارش بینی و سرفه ظاهر می گردد.
- زیاده روی در خوردن نارنگی در افرادی که ورم معده دارند باعث ایجاد نفخ و ناراحتی های گوارشی می گردد.
- به دلیل این که پوست نارنگی به راحتی از آن جدا می گردد، معمولا افراد در مصرف آن زیاده روی می نمایند که این امر باعث ایجاد اسهال و اختلال در کارکرد روده می گردد.
- یکی دیگر از خواص نارنگی ترشی و اسیدی بودن آن است که مصرف زیاد آن باعث ایجاد آفت و زخم در دهان و زبان می گردد.
- خوردن بیش از حد نارنگی و بعلاوه بی کیفیت بودن آن باعث ایجاد بیماری هایی نظیر گاستریت، زخم، کولیت و انتتریت می گردد. دلیل ایجاد این بیماری ها افزایش اسیدیته و تحریک لایه مخاطی دستگاه گوارش است. بنابراین علاوه بر عدم سوء مصرف نارنگی، در هنگام خرید به کیفیت آن هم توجه گردد.
- بعلاوه افراط در مصرف نارنگی باعث بیماری هایی همانند کولسیستیت، پانکراتیت می گردد. اسید فولیک موجود در نارنگی باعث فراوری بیش از حد صفرا شده که این امر باعث آسیب رسیدن به کبد و یاری به ایجاد زمینه برای بیماری هایی مثل هپاتییت و نفریت می گردد.
آیا با وجود خواص زیاد نارنگی، منع مصرف هم وجود دارد؟
- نارنگی را به هیچ عنوان به همراه شیر گاو مصرف نکنید؛ زیرا باعث ایجاد دل درد می گردد. همان طور که پیشتر اشاره شد، یکی از خواص نارنگی اسیدی بودن آن است که باعث ایجاد نفخ معده می گردد و شیر گاو هم نفاخ است. اما این که چرا باید نفخ معده را جدی گرفت بحث مفصلی است. تنها به خاطرنشان کردن این نکته بسنده می کنیم که مصرف شیر و نارنگی با هم باعث دردهای شکمی می گردد.
- افرادی که به دلیل ضعف سیستم عصبی و عضلانی به خصوص ماهیچه های قلب، برای آن ها داروهایی تجویز شده است که باعث افزایش پتاسیم خون می گردد، بهتر است به همراه مصرف این داروها از میوه های دارای پتاسیم به خصوص نارنگی استفاده ننمایند. افزایش بیش از حد پتاسیم خون باعث عوارضی همانند: خستگی عضلات، احساس ضعف، فلج شدن، ضربان غیرطبیعی قلب (آریتمی) و حالت تهوع می گردد. این افراد باید برای مصرف این نوع میوه ها و زمان مصرف آن با پزشک خود مشورت نمایند.
- افرادی که بیماری دیابت دارند و از انسولین استفاده می نمایند، حتما باید برای زمان و مقدار مصرف نارنگی در طول روز با پزشک متخصص خود مشاوره داشته باشند.
نکاتی برای بهره مندی بیشتر از خواص نارنگی
- نارنگی به دلیل داشتن پروتئین فراوان، بهتر است در سالاد میوه و سالادهای دیگر به کار رود. میوه هایی که در این سالاد استفاده می شوند بهتر است طبیعت گرم داشته باشند تا در کنار طبع سرد نارنگی سالاد به تعادل برسد و از سردی جلوگیری کند.
- از سس نارنگی و آب نارنگی در غذاهایی مانند نودل و پاستا استفاده می گردد. بعلاوه از آب آن روی انواع کیک های خانگی استفاده می گردد.
- از آب نارنگی در دستور غذاهایی مانند خوراک مرغ و ماهی هم استفاده می گردد.
- برترین زمان مصرف نارنگی، در ساعات میان وعده، یعنی بین صبحانه و ناهار یا ناهار و شام است. البته با فاصله حداقل 1ساعته از شام و قبل از خواب هم مصرف این میوه توصیه می گردد. خوردن نارنگی قبل از خواب باعث آرامش و جلوگیری از بی خوابی و استرس می گردد.
آیا مصرف نارنگی برای بچه ها خطرناک است؟
مصرف نارنگی و میوه های زرد ایجاد زردی نمی نماید. اما در بچه ها سه تا پنج سال بر اثر مصرف بیش از حد نارنگی به وسیله کودک، باعث زرد شدن کف دست و پا می گردد. این نوع زردی با زردی نوزاد پس از تولد فرق دارد. سفیدی چشم بچه های که بر اثر مصرف خوراکی زردی گرفته اند، سفید است ولی در نوزادان مبتلا به زردی، سفیدی چشم زرد می گردد که این هیچ ربطی به مصرف نارنگی به وسیله مادر ندارد.
درباره بچه ها زیر یک سال باید این نکته را افزود که مصرف مرکبات از جمله نارنگی حتی به شکل آب میوه برای آن ها ممنوع است. این به دلیل اسید موجود در مرکبات است که باعث ایجاد نفخ و بعضا زخم در دستگاه گوارش می گردد.
برترین زمان مصرف نارنگی برای بچه ها در قبل از هر وعده غذایی است. در این صورت، باعث افزایش اشتهای کودک و جذب ویتامین C و آهن در آن ها می گردد. در نظر داشته باشید که کودک باید حداقل یک ساعت قبل از وعده غذایی اصلی، نارنگی را میل کند تا تمام مواد مفید میوه جذب بدن کودک گردد.
بچه ها به دلیل تحرک زیاد در طول روز، آب بدن آن ها کم می گردد. از خواص نارنگی پر آب بودن آن است ولی عطش کودک را نباید به تنهایی با نارنگی رفع کرد. نارنگی فقط می تواند الکترولیت های از دست رفته به وسیله تعرق را جبران کند.
کاربرد نارنگی در انواع غذا
خورشت نارنگی
یکی از غذاهای معروف که با نارنگی تهیه می گردد خورشت نارنگی است. این غذا شامل مرغ، هویج، زعفران، آرد، شکر، روغن و خلال پوست نارنگی می باشد. البته به این نکته توجه کنید که با پخته شدن این میوه، مقداری از خواص نارنگی از بین می رود. به هر حال همان طور که می بینید بیشتر مواد غذایی که به همراه نارنگی در این خورشت به کار رفته طبع گرم دارند.
انواع سالاد با نارنگی
انواع سالادها هم با نارنگی تهیه می شوند که از جمله آن ها می توان به سالاد اسفناج با نارنگی، سالاد مرغ و نارنگی با سس عسل و لیمو، سالاد نارنگی یافا و پنیر فتا و انواع سالاد میوه اشاره نمود. بهتر است در سالادهای میوه ای که در ترکیب آن نارنگی هم وجود دارد، از میوه و سبزیجات با طبع گرم استفاده گردد.
منبع: کتاب کاله