چه طرح هایی در گلیم بافی زنجان استفاده می شود؟ - مجله سفرنامه پاریس

گلیم و گلیم بافی نیز یکی از هنرهایی است که در جغرافیای استان زنجان وجود دارد، هنر گلیم بافی نیز از قرن ها پیش در روستاها به عنوان فعالیتی در کنار کشاورزی تداوم داشته است. از گذشته بسیار دور بیشتر روستائیان هنرمند و با ذوق زنجان به تولید انواع زیرانداز برای مصرف داخلی خانه خودشان می پرداختند. انواع گلیم با نقوش سنتی و هندسی خاص استان، انواع خورجین، جل اسب، نمکدان، قاشقدان و رختخواب پیچ با همان شیوه بافت گلیم انواع تولیداتی بود که در استان زنجان از رواج بسیار خوبی برخوردار بوده است.

این بافته های داری، بر روی دارهای بسیار ساده چوبی عمودی در منازل روستائیان تولید شده، هر چند در حال حاضر بیشتر دارهای چوبی تبدیل به دارهای مقاوم فلزی شده است. تولید انواع بافته های کوچک به غیر از زیرانداز، رواج خود را در روستاها از دست داده است که به طور حتم حمایت، دستگیری و برنامه ریزی لازم را برای احیا و توسعه این نوع بافته های سنتی می طلبد.

با توجه به اقلیم سرد منطقه زنجان، بشر ساکن در این منطقه همواره در فکر تهیه کف پوش گرم برای استفاده در منازل و نیز به عنوان پرده و ... بوده و مواد اولیه موجود، مردم منطقه را به سمت استفاده از بافته ای از پشم بز و گوسفند و ...، هدایت کرد. در حال حاضر در بسکمک از مناطق استان زنجان بافت گلیم به عنوان یکی از شاخص ترین بافته های داری مطرح است که برخی از طرح ها و نقشه های مورد استفاده در گلیم زنجان شامل توت فرنگی، لچک ترنج، سماور، توسباقا، صاندیق، پَـقیل، اوچ گل، خشتی، لوزی و ... است.

معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان، با اعلام اینکه کارگاه های خانگی صنایع دستی روستای اوچ تپه با اشتغال 200 نفر در زمینه گلیم بافی در حال فعالیت است، می گوید: در سالی که با نام تولید، پشتیبانی ها، مانع زدایی ها مزین شده است، توسعه زیرساخت ها و معرفی هر چه بهتر این روستا در حال اجرا است و با همه توان پیگیر حمایت از این قشر کارآفرین با همکاری استانداری و سایر دستگاه های اجرایی استان هستیم.

الناز خدایی فر ادامه می دهد: معرفی توانمندی ها و پتانسیل های شهرستان ایجرود از طریق ارگان های ذی ربط و بخش خصوصی را پیگیری خواهیم کرد و ارتقای سطح کیفی محصولات صنایع دستی روستایی با برگزاری دوره ها و کارگاه های تخصصی، ایجاد بازارچه های موقت و دائم، توسعه و تقویت رشته های مزیت دار در روستاهای هدف، از جمله برنامه های اجرایی در سال جاری است.

وی می افزاید: بانوان تاثیر بسیار زیادی در پایدار و احیای هنرهایی از قبیل گلیم بافی در استان دارد و همین فعالیت آنان در اقتصاد خانوار روستایی تاثیر زیاد و پررنگی دارد که با تقویت و هدفمند کردن آن، می توان اقتصاد روستایی را از طریق فعالیت خانگی بانوان تقویت کرد.

رئیس جهاددانشگاهی استان زنجان نیز با اشاره به اجرای طرح ملی توسعه مشاغل خانگی، می گوید: طرح ملی توسعه مشاغل خانگی در 31 استان توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان کارفرما و ناظر و جهاددانشگاهی به عنوان مجری طرح در حال اجرا است. طرح ملی توسعه مشاغل خانگی از برنامه های اشتغال فراگیر است که در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی، جهش تولید، کمک و حمایت از کسب و کارهای خرد در حال اجرا است.

کامران جعفری ادامه می دهد: بررسی، شناسایی، اولویت بندی مزیت ها و هماهنگی های اولیه اقدامات انجام شده در فاز نخست این طرح بود و در فاز دوم نیز امکانات موجود شهرستان ها، نقاط ضعف قوت، فرصت و تهدید شهرستان ها مورد شناسایی قرار می گیرد.

وی با اشاره به رسته های مزیت دار استان، می افزاید: رشته هایی که به عنوان مزیت در استان به آن پرداخته شده، شامل قالی بافی، بافنده تابلوفرش، گلیم بافی، قلم زنی، خیاط لباس، ملیله سازی، تولیدات چرمی دست دوز، ویرایشگر متون، مترجم (کتاب و مقاله)، برنامه نویس، انیماتور، پرورش دهنده گوسفند و بز، پرورش دهنده زنبور عسل و ملحفه دوز است.

فرش بافی و گلیم بافی پس از کشاورزی و دامپروری شغل اصلی روستائیان در بیشتر مناطق استان بوده و تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد این خانوارها دارد. در فصولی که کشاورزی و دامپروری رونق چندانی ندارد و زمستان چادر سرد و برفی خود را بر سر روستاها کشیده، صدای دفتین بر تار و پود دارهای گلیم و قالی از خانه های روستایی بلند می شود.

نقشی که صنایع دستی در ایجاد اشتغال و درآمد برای روستائیان دارد، سبب شده این مسئله بیش از پیش در طرح ملی توسعه مشاغل خانگی مورد توجه قرار گیرد تا گلیم بافی نیز مانند دیگر رسته ها برای تقویت اقتصاد خانوارها به عرصه بیاید تا هنر گذشتگان به شغل خانگی مردمان امروز تبدیل شود.