تغذیه دانش آموزان - مجله سفرنامه پاریس

در دوران مدرسه رشد بچه ها به صورت یکنواختی ادامه دارد و در سالهای آخر دبستان و با آغاز جهش رشد به ویژه در دختران این موضوع اهمیت بسیار زیادی پیدا می نماید. از آنجایی که میزان انرژی مورد احتیاج بچه ها مدرسه ای به علت تفاوت در میزان بدن، میزان تحرک و سرعت رشد آنها متفاوت خواهد بود بنابراین هرچه میزان فعالیت بدنی دانش آموز بیشتر باشد طبعا به انرژی بیشتری احتیاج دارد که این انرژی از طریق کربوهیدرات ها که عمدتا در نان و غلات وجود دارند تامین خواهد شد البته چربی ها هم منابع تامین کننده انرژی هستند.

در صورتی که انرژی مورد احتیاج فرد از این منابع تامین نگردد پروتئین مصرفی که باید صرف رشد و ترمیم بافت های بدن گردد صرف فراوری انرژی می گردد. بهتر است برای تامین انرژی مورد احتیاج بچه ها سنین مدرسه گروه نان و غلاتی مثل برنج، ماکارونی... را در برنامه غذایی آنان بگنجانیم چون تغذیه صحیح در قدرت یادگیری بچه ها موثر است، از این رو توجه به ایمن بودن خوراک (مخصوصا غذاهایی که در خارج از منزل تهیه می گردد) بسیار حایز اهمیت است:

1- حتما وعده صبحانه را مصرف کنند زیرا عدم مصرف صبحانه اثرات منفی بر یادگیری آنان خواهد داشت به خصوص آنکه کارایی آنان در انجام تکالیف ریاضی کاهش پیدا میکند.

2- حتی المقدور شبها شام را زودتر میل کنند و در ساعت معینی به رختخواب بروند تا صبحها زودتر از خواب بلند شوند و وقت کافی برای مصرف صبحانه را داشته باشند.

3- در وعده صبحانه استفاده از غذاهایی از قبیل نان و پنیر و گردو، نان و کره و مربا، نان و تخم مرغ همراه با یک لیوان شیر و... توصیه می گردد.

4- حتما استفاده از میان وعده فراموش نگردد البته میان وعده هایی مثل میوه های تازه و خشکباری مانند کشمش، خرما، انجیر، پسته، بادام، گردو، توت خشک، نان و پنیر و گردو، نان و تخم مرغ و شیر و کیک، شیر و کلوچه، ساندویچ مرغ و عدسی و... توصیه می گردد.

5- سعی کنند مصرف شکلات، شیرینی، نوشابه های گازدار، ساندویچ سوسیس و کالباس، پفک، چیپس، لواشک، آلوچه، یخمک، پاستیل و... را محدود کنند زیرا استفاده بی رویه از این مواد علاوه بر اینکه باعث مستعد شدن کودک به ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، دیابت، چاقی و... می گردد به علت آنکه سیری کاذب و کم اشتهایی در پی دارد جایگزین یک وعده اصلی غذا شده و در نتیجه دانش آموز دچار کمبودهای تغذیه ای و افت یادگیری خواهد شد.

6- سعی کنند از هله هوله هایی مثل کیک و بیسکوییت و شکلات کمتر استفاده کنند زیرا باقی ماندن این مواد روی دندان ها باعث پوسیدگی آنها می گردد لذا پس از مصرف چنین موادی حتما دندانها را خوب بشویند و یا لااقل کمی آب بنوشند.

7- از خرید مواد غذایی که از طریق دوره گردها به فروش می رسد جدا خودداری کنند زیرا موادی که اغلب از طریق این افراد عرضه و توزیع می شوند بسیار آلوده است و اصول بهداشتی در تهیه آن رعایت نشده و گرد و غبار و دود محیط هم اغلب با این مواد غذایی آمیخته می گردد که برای سلامت مضر است.

8- هیچگاه از افراد غریبه مواد غذایی قبول نکنند زیرا ممکن است آلوده و خطرناک باشند.

9- سعی کنند موادغذایی را به میزان احتیاج خود مصرف کنند و از افراط و تفریط دوری کنند.

10- قبل از خوردن مواد غذایی حتما دستهای خود را با آب و صابون بشویند .

11- در هنگام خرید مواد غذایی به تاریخ فراوری و تاریخ انقضای آن توجه کنند.

اگر من مجبور باشم این غذا را بخورم، حتما می میرم، وای، نگاه کردن به این غذا هم حال من را به هم می زند. ، من گوشت دوست ندارم، از بوی ماهی بدم می آید، شیر نمیخورم، چون خیلی خیلی بدمزه است و..اگر شما هم فرزند کوچکی داشته باشید، حتما با این جملات آشنا هستید و می دانید چقدر سخت است او را متقاعد کنید غذایی را که دوست ندارد، بخورد. مادر دنیل هم با این مشکل روبروست؛ او می گوید هر وقت نخود فرنگی را با ماکارونی مخلوط می نماید، دنیل قیافه عجیبی به خودش می گیرد و از آشپزخانه فرار می نماید. البته مادر دنیل راضی است که پسرش فقط از نخود فرنگی فرار می نماید چون بیشتر بچه ها از گوشت و ماهی هم بدشان می آید، شیر نمی خورند، سبزیجات را دوست ندارند و..

این مساله به قدری شایع است که کارشناسان می گویند تقریبا دو سوم والدین درباره غذا خوردن فرزندشان حداقل با یک مشکل از این نوع روبه رو هستند و از آن شکایت دارند. البته از قلم نیاندازید لجبازی های بچه هاه هنگام غذا خوردن یا بهانه گرفتن در دوران خردسالی طبیعی است و انتظار می رود با افزایش سن، این مساله هم بهبود یابد، ولی اگر باز هم نگران شرایط تغذیه کودکتان هستید، بهتر است شیوه های تازهی را امتحان کنید؛ شیوه هایی ساده که می تواند به شما و فرزندتان یاری زیادی کند.

اول از همه یادتان باشد با آرامش برخورد کنید و کودک را از غذا خوردن نترسانید؛ او نباید فکر کند ساعتی که می خواهد غذا بخورد، ساعت تنبیه و وحشت اوست. ضمناً، همان طور که میدانید شما هیچ وقت نمی توانید کودک را مجبور به انجام کاری کنید و این مساله بخصوص در خصوص غذا خوردن معین تر است. بنابراین سعی نکنید او را وادار کنید غذایی را که نمی خواهد، بخورد. فقط کافی است برایش شرح دهید اگر قصد دارد بزرگ گردد باید غذایش را بخورد و خودتان هم مشغول غذا خوردن شوید؛ البته هرگز جمله ای منفی هم به او نگویید، مثلا درست نیست بگویید غذایت را نخور. همین که شما در مقابل او بنشینید و غذایتان را به طور کامل بخورید، برترین شیوه برخورد است.

بعلاوه وقتی کودک با طعم تازهی آشنا می گردد، هیچ وقت انتظار نداشته باشید او میزان زیادی از آن خوراکی تازه را بخورد؛ همین که طعم آن را بچشد و میزان کمی از آن بخورد هم کافی است.

منبع: آشپزی و تغذیه بچه ها، فاطمه تقدسی نیا،صص82-78، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396

منبع: راسخون